Panamarenko’s duikboot in Parijs – Fondation Cartier
25 Oct 2025 - 23 Aug 2026
Panamarenko’s imposante PAHAMA, Spitsbergen, Nova Zemblaya is te zien in de jubileumtentoonstelling Exposition Générale bij de Fondation Cartier pour l’art contemporain in de gloednieuwe locatie aan de Place du Palais-Royal, vlak naast het Louvre. Het historische gebouw werd heringericht door Jean Nouvel, met het oog op een vernieuwde museumervaring.
De levensgrote duikboot wordt er gepresenteerd als een zelden getoond pronkstuk van de collectie. Een unieke kans om deze Fundamental n°XVII van Panamarenko van dichtbij te bewonderen. De aanwezigheid van het werk in de tentoonstelling kwam tot stand in overleg met de Panamarenko Foundation, die als inhoudelijke gesprekspartner bijdraagt aan de internationale ontsluiting van het oeuvre.
Fundamental n°XVII — PAHAMA, Spitsbergen, Nova Zemblaya (1996)
Panamarenko’s PAHAMA is een robuuste duikboot van staal en plexiglas, aangedreven door een dieselmotor van 17 kW. Het werk is een hoogtepunt in zijn zoektocht naar compact, zelfgemaakt transport voor extreme omstandigheden — ontworpen om, althans in gedachte, koers te zetten naar het Hoge Noorden.
De naam verwijst naar afgelegen gebieden als Spitsbergen en Nova Zembla. De vorm baseerde Panamarenko op een eerder ontwerp van een walvis, want:
“Ik wil geen groot model, maar wel een waarin ge kunt rechtstaan.”
Panamarenko
Zoals vaak in zijn werk verweeft Panamarenko ingenieuze techniek met poëzie én humor. Ook zijn moeder had haar bedenkingen bij de boot:
“Mijn moeder zag die duikboot niet graag en ze zei: ‘Kunt ge nu eens niks schoon meer maken?’ En ik zei: ‘Maar dit is iets schoons!’ ‘Nee,’ zei ze, ‘niemand vindt dat schoon.’ Waarop ik zei: ‘Heel de wereld vindt dat schoon,’ en zij: ‘Ja, omdat ze niet anders durven!’ (buldergelach)… Zo’n mop kunt ge niet uitvinden, hé! ”
Panamarenko
Het resultaat is een eigenzinnig vaartuig — halverwege tussen sculptuur, machine en gedachte-experiment — dat een uitzonderlijke plaats inneemt in zijn oeuvre én in deze expo.
In de expo
PAHAMA, Spitsbergen, Nova Zemblaya wordt getoond binnen de thematische ruimte Un Monde Réel waar kunstenaars nieuwe manieren verkennen om zich tot technologie, fictie en realiteit te verhouden. Panamarenko’s werk sluit daar naadloos bij aan — als poëtisch object vol ambitie, kritische verbeelding en karaktervolle eigenzinnigheid.
De scenografie van de tentoonstelling werd ontworpen door het Italiaanse designduo Formafantasma, dat ook een eigen ruimte creëerde voor deze magische duikboot. Curatoren Béatrice Grenier en Thomas Delamarre beschouwen het werk als een betekenisvolle bijdrage aan de tentoonstelling, die de collectie op een vernieuwende manier wil presenteren aan een breed internationaal publiek.
Praktisch
Exposition générale
25.10.2025 – 23.02.2026
Fondation Cartier pour l’art contemporain
2, place du Palais-Royal
Parijs
Over het kunstwerk
PAHAMA, Spitsbergen, Nova Zemblaya, 1996
Collectie: Fondation Cartier pour l’Art Contemporain, Parijs
Object – 600 x 210 x 370 cm
Materialen: staal, plexiglas, motor, generator, videocamera, monitor, schakelpaneel
Lees meer over Panamarenko’s duikboot Fundamental n°XVII in Panamarenko Fundamentals uitgegeven bij MER. Books / Borgerhoff & Lamberigts.